UIC-nummer rekenen

Verschillende Europese tractievoertuigen, rijtuigen en goederenwagens zijn uitgerust met een UIC-nummer. Dat UIC-nummer bestaat uit elf cijfers plus een controlecijfer. 12 34 56 78 910 - 6 zou zo'n nummer kunnen zijn, waarbij de 6 achter de streep het controlecijfer is. Dankzij dit cijfer is het mogelijk om het nummer op correctheid te controleren. Tevens is het ook mogelijk om aan de hand van het controlecijfer een ontbrekend cijfer van het nummer terug te vinden. Dat is handig als u tijdens het spotten of fotograferen een cijfer niet kon lezen.

De Duitse spoorwegen hanteren een soortgelijk systeem voor locomotieven en treinstellen. De nummers bestaan dan echter uit zes cijfers gevolgd door het controlecijfer.

Hieronder kunt u een ontbrekend cijfer van het nummer berekenen. Hiertoe vult u in onderstaande tekstvakken respectievelijk het nummer (zes of elf cijfers) en het controlecijfer in. Het ontbrekende cijfer vervangt u door een vraagteken (?). Nadat u vervolgens op de 'bereken'-knop heeft geklikt verschijnt het volledige nummer er onder.

{uic_form}

Als u eenmaal het principe achter de berekening weet is deze eigenlijk heel eenvoudig.

Voor de controle van UIC-nummers is het uitgangspunt de reeks 21212121212 en voor de Duitse nummers is de reeks 121212 het uitgangspunt. Vanaf hier is de berekening voor UIC-nummers en de Duitse nummers verder gelijk. Voor UIC-nummers worden nu de cijfers van het voertuignummer één voor één vermenigvuldigt met de cijfers van de reeks 21212121212. De cijfers die hier de uitkomst van vormen worden vervolgens bij elkaar opgeteld en dat resultaat moet ten slotte van het eerst volgende tiental worden afgetrokken. Het getal dat dan overblijft, is het controlecijfer.

Een voorbeeld voor UIC-nummers

Rijtuignummer:1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0
Vermenigvuldigen met:2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
Geeft:2 2 6 4 10 6 14 8 18 1 0
Cijfers optellen:2+2+6+4+1+0+6+1+4+8+1+8+1+0 = 44
Eerstvolgend tiental:50
Som aftrekken van tiental:50 - 44 = 6
07-12-2024 | Erik Kruithof | Een voorbeeld voor UIC-nummers

Een voorbeeld voor de Duitse nummers

Locnummer:1 8 1 2 0 1
Vermenigvuldigen met:1 2 1 2 1 2
Geeft:1 16 1 4 0 2
Cijfers optellen:1+1+6+1+4+0+2 = 15
Eerstvolgend tiental:20
Som aftrekken van tiental:20 - 15 = 5
07-12-2024 | Erik Kruithof | Een voorbeeld voor de Duitse nummers

Door terug te rekenen kan nu ook een ontbrekend cijfer uit het nummer gevonden worden mits het controlecijfer natuurlijk bekend is. Hiertoe vermenigvuldigd u de cijfers van het rijtuignummer één voor één met de cijfers van de reeks 21212121212. De vermenigvuldiging met het ontbrekende cijfer slaat u over. De cijfers die hier de uitkomst van vormen telt u vervolgens weer bij elkaar op. Bij dat resultaat telt u het controlecijfer op en die uitkomst moet worden afgerond op het eerstvolgend tiental. Van dat tiental trekt u het resultaat uit de voorgaande optelling af. Als het getal waarmee u het ontbrekende cijfer normaal zou vermenigvuldigen een één was is dit het ontbrekende cijfer. Anders moet als de uitkomst even is gedeeld worden door twee, het getal waarmee u het ontbrekende cijfer normaal zou vermenigvuldigen. Het resultaat van de deling is het ontbrekende cijfer. Als de uitkomst oneven was dan telt u voor dat u door twee deelt eerst negen op bij het resultaat van de voorgaande optelling. Ook nu is de uitkomst van de deling weer het ontbrekende cijfer.

Hieronder nog enkele voorbeelden

Rijtuignummer:1 2 3 4 5 6 7 8 ? 1 0 - 6
Vermenigvuldigen met:2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
Geeft:2 2 6 4 10 6 14 8 ? 1 0
Cijfers optellen:2+2+6+4+1+0+6+1+4+8+1+0 = 35
Controlecijfer optellen bij som:35 + 6 = 41
Eerstvolgend tiental:50
Som aftrekken van tiental:50 - 41 = 9
Uitkomst verhogen met 9:9 + 9 = 18
Uitkomst delen door 2:18 / 2 = 9
07-12-2024 | Erik Kruithof | Een voorbeeld voor UIC-nummers
Rijtuignummer:1 ? 3 4 5 6 7 8 9 1 0 - 6
Vermenigvuldigen met:2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
Geeft:2 ? 6 4 10 6 14 8 18 1 0
Cijfers optellen:2+6+4+1+0+6+1+4+8+1+8+1+0 = 42
Controlecijfer optellen bij som:42 + 6 = 48
Eerstvolgend tiental:50
Som aftrekken van tiental:50 - 48 = 2
07-12-2024 | Erik Kruithof | Nog een voorbeeld voor UIC-nummers
Locnummer:1 8 1 ? 0 1 - 5
Vermenigvuldigen met:1 2 1 2 1 2
Geeft:1 16 1 ? 0 2
Cijfers optellen:1+1+6+1+0+2 = 11
Controlecijfer optellen bij som:11 + 5 = 16
Eerstvolgend tiental:20
Som aftrekken van tiental:20 - 16 = 4
Uitkomst delen door 2:4 / 2 = 2
07-12-2024 | Erik Kruithof | Een voorbeeld voor Duitse nummers